CHP Parti Meclisi Üyesi ve Merkez Bankası eski ekonomisti Müslim Sarı, Artı TV’de katıldığı yayında, “Bize kral değil kural gerek, bize kral değil kurum gerek. Türkiye’nin potansiyeli çok yüksek ben argüman ediyorum 100 gün içinde rahatlayacak, 6 ay içinde makro istikrarlar yerine oturacak.” sözlerini kullandı.
Pelin Cengiz’in sunduğu Artı İktisat programına katılan İYEV Lideri ve CHP Parti Meclisi Üyesi Müslim Sarı iktisat siyasetlerine dair açıklamalarda bulundu. “İktidarı değiştirdiğimiz günün haftasında, Merkez Bankası liderini değiştireceğiz, faiz siyasetini olması gereken yere oturtacağız.” diyen Sarı Türkiye’deki iktisadi sıkıntıların çok süratli çözüleceğini söz etti.
CHP’nin vizyon evrakındaki ana temayı hatırlatan Sarı “3 Aralık’ta bir vizyon evrakı açıkladık Cumhuriyet Halk Partisi olarak. Vizyon dokümanının ana eksenlerinden, ana sloganlarından, ana mottolarından biri şuydu; “Bize kral değil kural gerek, bize kral değil kurum gerek.” diye konuştu.
100 gün içinde istikrarlar yerine oturacak
İktidara geldiklerinde 100 gün içinde tüm dengelerin yerine oturacağını tabir eden Sarı kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Uygulayacıların bu vizyonda olduğu lakin kurallara nazaran hareket edilen ki, buralar Merkez Bankası’nın bağımsızlığı üzere, şeffaflık üzere, kamu otoritesi üzere, parlamenter sistem üzere istikrar ve denetleme üzere, cumhuriyetin, insanların ortak birikimleriyle oluşmuş kurallar, bizim uydurduğumuz kurallar değil. Bu kurallara uyduğunuz anda bunu uymaya taahhüt ettiğiniz anda bunu uygulayan uygulayacılar olduğu anda istikrarlar yerine oturacak.
Bakın daima şu tartışılıyor ya; bir enkaz devralacağız… Evet biz berbat ekonomik bir tablo devralacağız lakin Türkiye’de inanın en kolay çözülecek sıkıntılar iktisadı sıkıntılar. Türkiye’de eğitimle ilgili, demokrasiyle ilgili sıkıntılar vakte yayılacak ancak ekonomik problemler en süratli çözülecek. Zira Türkiye’nin potansiyeli çok yüksek ben tez ediyorum 100 gün içinde rahatlayacak, 6 ay içinde makro istikrarlar yerine oturacak.”
“Türkiye için yeni bir ekonomik model üretmeliyiz”
AKP’nin verdiği ekonomik hasara değinen Sarı bunu bir fırsat olarak görüp yeni bir ekonomik model üretilmesi gerektiğini vurguladı. Oluşturulacak yeni modelde inanç verici takımlara dikkat çeken Müslim Sarı, “Yeni bir ekonomik modeli inşa etmenin de fırsatı olarak görmeliyiz biz bu devri. Bu periyoda ‘AKP gidecek AKP bir hasar bıraktı, biz bu hasarı gidereceğiz, bir onarımcı anlayışla bakacağız’ diye bakamayız.
Bunun da ötesine geçerek Türkiye’ye yeni bir ekonomik model üretmeliyiz. Yeni bir parantez açmalıyız, bu ekonomik model iki ayaklı. Biri kesinlikle kısa vadede istikararı sağlamaya dönük itimat verici takımlarla Türkiye’yi tekrar finansal kaynak akışını sağlamak. Yeni bir ekonomik model, orta ve uzun vadede Türkiye’nin yapısal problemlerini çözecek, mesela istihdam üzere, eğitim üzere, vergi ıslahatı üzere, toplumsal güvenlik üzere yeni bir ekonomik model üretmeliyiz” dedi.
“Türkiye’de iktisadi krizler her vakit cari süreçler açığından yaşandı”
“Bir ülke şayet cari süreçler açığı veriyorsa şayet, o ülke döviz açığıyla karşı karşıya demektir.” diyen Sarı daha evvel yaşanan ekonomik krizlere dikkat çekti. Sarı, “Yani şöyle düşünün şayet siz 50 milyar dolar cari süreçler açığı veriyorsanız 50 milyar dolar parayı bir yerden bulmak zorundasınız. O yüzden ülkelerin cari açığının ölçüsü önemlidir
Çünkü her vakit Türkiye üzere ülkeler iktisadi krizleri cari süreçler açığından yaşamıştır. 2001’de bu türlü olmuştur 2008’de bu türlü olmuştur, 1994’de bu türlü olmuştur. Bu yüzden cari süreçler açığının ulusal gelire oranının belirli bir düzeyde olması değer arzeder.” dedi.
“En berbatı kaynağı aşikâr olmayan finansal girişler”
Cari açık vermenin borcu arttıracağından, borçlanmanın da krizi getireceğini söz eden Sarı kaynağı muhakkak olmayan finansal kaynakların bu çerçevede en makûs durum olduğunu belirtti.
“İkinci sorun cari süreçler açığının finanse ediliş biçimidir. Siz artık şayet 50 milyar dolar cari süreçler açığı veriyorsanız ve bu cari süreçler açığını bu 50 milyar doları Türkiye’de direkt yabancı sermaye yatırımı ile finanse ediyorsanız hiçbir sorun yok.” diyen Sarı kelamlarını şöyle sürdürdü;
“O ülkeye 50 milyar dolarlık kaynak geliyor fabrika kuruyor araba fabrikasıı kuruyor, güneş güç fabrikası kuruyor… Biz bunu isteriz.
Ama bu para portföy yatırımı biçiminde, ismine sıcak para dediğimiz biçimde geliyorsa; mesela menkul değerler borsasında pay senedi almak için, hazinenin çıkarttığı kağıtları size faiz için satın almak için bir diğer kaynak daha vardır borçlanma… Türkiye’deki kamu otoriteleri ya da özel kesim firmaları borç bularak bu parayı getirip cari süreçler açığını finansa ediyorsa o kaliteli değildir o sürdürülebilir değildir.
Cari süreçler açığı verdiğiniz sürece borçlarınız artar, borçlarınız arttığı sürece büyük bir krizle karşı karşıya kalırsınız. Ancak ‘en berbatı nedir?’ diye soracak olursanız, kaynağı belirli olmayan finansal girişlerdir.
Portföy yatırımı olarak gelen bir para varsa onun kaynağı aşikardır, borçlanma olarak geliyorsa onun da kaynağı belirlidir.
Ama bunun dışında Türkiye’ye girmiş bir para var. Bu paranın ölçüsü cari süreçler açığının yarısı kadar fakat biz ne olduğunu bilmiyoruz, neden geldiğini bilmiyoruz, hangi motivasyonla geldiğini bilmiyoruz nereye yatırıldığını bilmiyoruz, bu iktisat için fecaattir.”
